Vakmanschap, verlies en perspectief

Aandacht voor vakmanschap gaat enerzijds gepaard met een aanhoudende kritiek op de miskenning ervan. Anderzijds lijkt het erop dat ondernemers, overheden en opleiders het vakmanschap weer op waarde weten te schatten. De ambachtelijke zzp’er wordt als een belangrijke economische kracht gezien. Nieuwe generaties en nieuwe werkers ontwikkelen ook nieuwe vormen van vakmanschap. Voor het vakblad Opleiding en Ontwikkeling bezorgde ik een reeks artikelen over vakmanschap. In het inleidend artikel Vakmanschap, verlies en perspectief  (1) ga ik in op wat je onder vakmanschap kunt verstaan. Ik bespreek het verlies aan vakmanschap en de pijn waarmee dat verlies gepaard gaat; ik presenteer enkele perspectieven op de ontwikkeling van vakmanschap; ik ga in op opvattingen van HRD’ers over de ontwikkeling van vakmanschap en ik vraag me af wat de rol van de HRD’er in de toekomst zou moeten zijn. In de reeks verschenen verder: De spelende vakman (2), door Ton Bruining. Een portret van de timmerman, ontwerper en ondernemer Piet Hein Eek, een eigentijdse vakman. Leren van het beroepsonderwijs  (3), door Erica Aalsma, Aimée Hoeve en Ilya Zitter. Een artikel over het verweven van formele en informele vormen van leren in zogenaamde ‘hybride leeromgevingen’ in het beroepsonderwijs, dat laat zien hoe de vakmensen van morgen kunnen worden opgeleid. Hoe komt vakmanschap tot klinken (4), door Imelda Schouten. Een essay waarin wordt betoogd dat vakmensen worden gemarginaliseerd in organisaties en waarin de vraag wordt gesteld hoe het anders kan en wat dat betekent voor organisaties, managers en opleiders; Creatief vakmanschap (6), door Ton Bruining. Een reportage met verhalen van vijf creatieve vaklieden. Twee edelsmeden, een leerbewerker, een beeldhouwer en een drukker vertellen over hoe ze hun ambacht hebben geleerd hoe zij daar iedere dag weer verder aan werken; De toekomst van vakmanschap (7), door Ger Driessen. Een essay over de invloed van industrialisatie en digitalisering op vakmanschap in Nederland, over het verdwijnen van vakmanschap daardoor en over het ontstaan van nieuwe vormen; Leerrijke netwerken in de technologie (8), door Ton Bruining. In onze moderne technologische samenleving staan vakmensen aan de bron van innovatie. In een reportage komen een ondernemer uit de Maritieme sector, vaklieden uit de offshore en de procesindustrie en een opleider uit het beroepsonderwijs aan het woord: In september verscheen Vakmanschap in frontlinie van de publieke dienstverlening (9), door Ton Bruining. Een reportage waarin een verpleegkundige, een politieman en een leraar het hebben over hun vakmanschap in publieke dienstverlening. Het voorlaatste artikel Opleiden tot vakmanschap (10) is een co-productie van Ton Bruining met José van den Berg . Het stuk gaat over het opleiden van vaklieden en het professionaliseren van de opleiders. In de eerste O&O van 2015 verschijnt de epiloog, een terugblik met HRD-experts Cees Sprenger en Rolf Knijff. Wil je meer informatie over de artikelen of zelf een bijdrage leveren neem dan contact op: ton.bruining@gmail.com.

De tien artikelen werden eerder gepubliceerd in het tijdschrift Opleiding & Ontwikkeling (O&O)
1. Vakmanschap, verlies en perspectief, Ton BruiningOpleiding & Ontwikkeling, jrg. 26, nummer 1, 2013
2. De spelende vakman, Ton Bruining, Opleiding & Ontwikkeling, jrg. 26, nummer 3, 2013
3. Leren van het beroepsonderwijs, Erica Aalsma, Aimée Hoeve & Ilya ZitterOpleiding & Ontwikkeling, jrg. 26, nummer 4, 2013
4. Hoe komt vakmanschap tot klinken, Imelda Schouten , Opleiding & Ontwikkeling, jrg. 26, nummer 6, 2013
5. Creatief vakmanschap, Ton BruiningOpleiding & Ontwikkeling, jrg. 27, nummer 1, 2014
6. De toekomst van vakmanschap, Ger DriesenOpleiding & Ontwikkeling, jrg. 27, nummer 1, 2014
7. Leerrijke netwerken in de technologie,Opleiding & Ontwikkeling, jrg. 27, nummer 3, 2014
8. Vakmanschap in de frontlinie van de publieke dienstverlening, Ton BruiningOpleiding & Ontwikkeling, jrg. 27, nummer 5, 2014
9. Opleiden tot vakmanschap, Ton Bruining en José van den BergOpleiding & Ontwikkeling, jrg. 27, nummer 6, 2014
10. Vakmanschap vraagt om hands-on HRD, Ton BruiningOpleiding & Ontwikkeling, jrg. 28, nummer 1, 2015