Normatieve professionalisering gaat over de invloed die de persoonlijke kenmerken, achtergronden en hulpbronnen van professionals hebben op het werk dat zij doen. Het exliciet bespreken van normen, die iedereen heeft, kan een hele functionele leerervaring zijn. Normatieve professionalisering kan omschreven worden als de individuele en collectieve ontwikkeling van de kwaliteit van het professioneel handelen verbonden met goed werk doen in de ethische, esthetische en instrumentele zin. Samen met wiskundeleraar en bedrijfsfilosoof Leo van den Brom maakte ik voor het HRD-blad Opleiding & Ontwikkeling een themareeks over normatieve professionalisering. De epiloog waarmee we de reeks hebben afgesloten werd geschreven door Frits Schipper. Voor zijn pensionering coördinator van de masteropleiding Filosofie in bedrijf aan de VU. Op 17 april 2015 onderzoeken Leo, Frits en ik met enkele (oud)lectoren uit verschillende professionele domeinen en Prof. Harry Kunneman van de Universiteit voor Humanistiek onze eigen normatieve professionalisering. Belangstellen kunnen uit de tekst hierna de artikelen uit de O&O-reeks Normatieve professionalisering downloaden. 1. 'Hart voor de zaak' is het inleidende artikel van de reeks waarin uiteindelijk zeventien artikelen zijn verschenen. 2. 'Goed in gesprek' is het resultaat van twee interviews, respectievelijk met Harry Kunneman, hoogleraar aan de Universiteit voor Humanistiek en Edgar Karssing, universitair docent aan Nyenrode University. Met hen gingen we op zoek naar verdieping aan de hand van voorbeelden uit de eigen ervaring. 3. 'Vakmanschap als beweging'. Cees Sprenger is HRD-expert en lector leren in de politieorganisatie. Sprenger is eropuit om ervoor te zorgen dat werksituaties leersituaties blijven opdat de werkomgeving geschikt blijft voor een even zinvolle als efficiënte afhandeling van het werk in de ogen van vakmensen. 4. 'Wie ben ik om iets te vinden van collega's?'. Een bezinning van Hartger Wassink op de wijze waarop professionele waarden kunnen worden vorm gegeven in een hectische praktijk. Het onderwijs dient als voorbeeld. Wassink is zelfstandig adviseur en associate lector Normatieve professionalisering 5. 'De morele dimensie'. Jos Delnoij en Jan Laurier bespreken de morele geladenheid van normatieve professionalisering en hoe professionals en hun organisaties daar geordend over na kunnen denken en beslissen. Delnoij en Laurier willen aanknopingspunten bieden voor het bevorderen van de morele kwaliteit van professioneel handelen, als onderdeel van het proces van normatieve professionalisering. 6. 'Ontwikkeling door onderzoeksintervisie'. René Brohm stelt een viertal typen reflecties voor waarmee professionals door middel van rijke beschrijvingen belangrijke gebeurtenissen in hun beroepspraktijk kunnen onderzoeken. Zulk onderzoek is volgens Brohm nodig om ervoor te zorgen dat je als professional een gelegitimeerde stem blijft houden in een tijdsgewricht waarin diensten snel worden vernieuwd. 7. 'Goed werk door provocatieve professionals'. Bureaucratie en technologie perken het werk van professionals in. Om goed werk te kunnen blijven verrichten zijn provocatieve professionals nodig die kritische vragen stellen, dat stellen de hoogleraren Hugo Letiche en René ten Bos in interviews die Van den Brom en Bruining met hen hadden. 8. Met professionals in gesprek: Drie ontmoetingen. Goed werk wordt niet alleen bepaald door de inhoud, het gaat net zo goed om de context. Dit wordt met drie professionals - een medisch specialist, een publieke dienstverlener en een tv-maker - verkend. 9. 'Goed werk is werken en leren op de grens'. Leo van den Brom en Ton Bruining blikken in dit artikel terug op ontmoetingen met drie professionals. De hedendaagse professional wordt uitgedaagd om nieuwe vragen te beantwoorden en over zijn grenzen heen te kijken. Van den Brom en Bruining onderzoeken de consequenties van de normatieve ontwikkeling die daarmee gepaard gaat en de HRDopgave die daaruit voortvloeit. 10. 'Kritiek als omslagpunt'. Suzan Langenberg stelt dat het opbrengen van morele moed een van de kernaspecten is van de HR-functie. Langenberg beschrijft de kritische verhouding tussen de HR-organisatie, de HR-professional en de ontvanger van kritiek. Vrijmoedig spreken en vrijmoedig luisteren is levert de risico's op die daarbij genomen moeten worden. 11. 'Op glad ijs'. Marion Hoeffgen vraagt stelt zich de vraag hoe zij ontspannen en krachtig overeind kan blijven als HRD-adviseur. Daarvoor verkent ze het speelveld en hoe dat kan veranderen, wat daarin goed werk is en hoe dat goed klant blijven, welke ervaringen en normen daar bij een rol spelen, en hoe je als HRD professional voor jezelf een rijke leeromgeving kan creëren. 12. 'Mores leren in het HRD-vak'. Ton Bruining verkent het gebruik van beroeps- en gedragscodes van drie verschillende beroepsverenigingen voor professionals in het HRD-vak. Worden er mores mee geleerd? Dat is de grote vraag. 13. 'Een vakkundige twijfelaar'. Jos Mevis bespreekt het spanningsveld tussen professionele autonomie en regelgeving en hoe je daar als professional mee om kunt gaan. Twijfel is voor Mevis één van de kernkwaliteiten van professionaliteit. 14. 'Remedie voor morele eenzaamheid van managers'. De managementpraktijk is, net als het werk van klassieke professionals, per definitie normatief. Managers zouden elkaar, als vakgenoten, moeten bevragen over de beslissingen die ze nemen in hun praktijken. Dat gebeurt nog veel te weinig stelt Andre Wierdsma. Inmiddels emeritus hoogleraar van de Nyenrode University. 15. 'Professionele ethiek'. In organisaties worden morele beslissingen genomen die van grote invloed zijn op de manier waarop mensen samenleven en werken. Zulke beslissingen worden vaak intuïtief genomen, door mensen die meestal niet of nauwelijks geschoold zijn in morele besluitvorming. Dat stelt de filosoof Rob van Es. In zijn boek Professionele ethiek pleit Van Es voor een proces van bewustwording of professionalisering van een beroepsgroep in een maatschappelijke en organisationele context, als een empirisch proces. 16. 'Een zoektocht naar plezier'. Merel Luichies constateert dat 'het plezier' ontbreekt in het denken over en werken aan normatieve professionalisering. Op basis van haar eigen ervaringen beschrijft Luichies hoe je plezier kunt beleven aan uit de weg gaan van complexiteitsreductie. 17. 'Het eindpunt bereikt' is de epiloog van de reeks over normatieve professionalisering. Filosoof Frits Schipper bespreek de zestien artikelen die eerder verschenen.
Hieronder een overzicht van de zeventien artikelen die eerder werden gepubliceerd in het tijdschrift Opleiding & Ontwikkeling (O&O)
1. Hart voor de zaak. Inleidend artikel. Leo van den Brom en Ton Bruining (2011). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.24, nr. 3.
2. Goed in gesprek. Interview met Harry Kunneman en Edgar Karssing. Leo van den Brom en Ton Bruining (2011). Opleiding & Ontwikkeling,
jrg.24, nr. 4.
3. Vakmanschap als beweging. Casus vanuit de politie, Cees Sprenger (2011). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.24, nr. 4.
4. Wie ben ik om iets te vinden van mijn collega's. Casus vanuit het onderwijs. Hartger Wassink (2011). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.24, nr. 5.
5. De morele dimensie. Jos Delnoij en Jan Laurier (2012). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.25, nr. 1.
6. Ontwikkeling door onderzoeksintervisie. René Brohm (2012). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.25, nr. 1.
7. Goed werk door provocatieve professionals. Interview met Hugo Letiche en Rene ten Bos. Leo van den Brom en Ton Bruining (2012). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.25, nr. 2.
8. Met professionals in gesprek. Drie ontmoetingen. Interview met drie professionals. Leo van den Brom en Ton Bruining (2012). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.25, nr. 3.
9. Goed werk is werken en leren op de grens. Leo van den Brom en Ton Bruining (2012). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.25, nr. 3.
10. Kritiek als omslagpunt. Suzan Langenberg (2012). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.25, nr. 4.
11. Op glad ijs. Casus vanuit de HRD-praktijk. Marion Hoeffgen (2012). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.25, nr. 5.
12. Mores leren in het HRD vak. Ton Bruining (2013). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.26, nr. 1.
13. Een vakkundige twijfelaar. Jos Mevis (2013). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.26, nr. 1.
14. Normatieve professionalisering, een remedie voor morele zwijgzaamheid van managers. André Wierdsma (2013). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.26, nr. 2.
15. Professionele ethiek. Rob van Es (2013). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.26, nr. 3.
16. Normatieve professionalisering, een zoektocht naar plezier. Merel Luichies (2013). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.26, nr. 3.
17. Het eindpunt bereikt. Epiloog. Frits Schipper (2013). Opleiding & Ontwikkeling, jrg.26, nr. 3
Geen opmerkingen:
Een reactie posten